Filozof imperializmu i niebezpiecznej propagandy

zdj.wikipedia

Alexander Dugin, rosyjski filozof, politolog i publicysta, jest postacią, która przyciąga uwagę zarówno swoim kontrowersyjnym światopoglądem, jak i wpływem na politykę Federacji Rosyjskiej. Uznawany za twórcę nowoczesnego neoeuroazjatyzmu, Dugin stał się symbolem intelektualnej walki z liberalnym porządkiem świata i propagatorem imperialistycznych ambicji Rosji. Jego idee, choć opakowane w język filozofii i geopolityki, są niebezpiecznym narzędziem propagandy, które usprawiedliwia agresję, podboje terytorialne i tłumienie wolności jednostki.

Centralnym punktem myśli Dugina jest przekonanie o konieczności odbudowy rosyjskiego imperium jako przeciwwagi dla Zachodu, który postrzega jako dekadencki, nihilistyczny i zdegenerowany. W swojej “Czwartej Teorii Politycznej” Dugin proponuje alternatywę dla trzech dominujących ideologii XX wieku: liberalizmu, komunizmu i faszyzmu. W praktyce jego koncepcja opiera się na odrzuceniu uniwersalnych wartości demokracji, praw człowieka i indywidualizmu na rzecz idei kolektywnej, hierarchicznej cywilizacji zdominowanej przez Rosję. Dugin często podkreśla, że Rosja ma “historyczne prawo” do dominacji nad Eurazją, czyli ogromnym obszarem rozciągającym się od Europy Środkowo-Wschodniej po Azję Środkową.

Jego propagandowe wypowiedzi na temat Ukrainy są szczególnie jaskrawym przykładem niebezpiecznego wpływu jego ideologii. W 2014 roku, po aneksji Krymu przez Rosję, Dugin publicznie wzywał do zajęcia całego terytorium Ukrainy, twierdząc, że istnienie tego państwa jest sprzeczne z interesami Rosji. Używał retoryki odwołującej się do rzekomej “świętej misji” Rosji w obronie prawosławia i “prawdziwej cywilizacji” przed zgniłym Zachodem. W jednym z wywiadów stwierdził, że “Ukraińców trzeba zabić, zabić i jeszcze raz zabić”, co wywołało oburzenie na świecie i zostało uznane za podżeganie do ludobójstwa.

Duginowa wizja geopolityki opiera się na teorii “Heartlandu”, sformułowanej pierwotnie przez brytyjskiego geografa Halforda Mackindera. Według Dugina, kontrola nad Eurazją jest kluczem do globalnej dominacji. W jego interpretacji ta koncepcja zyskuje jednak wymiar mistyczny, w którym Rosja jawi się jako “imperium lądu”, powołane do walki z “imperium morza”, reprezentowanym przez Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię. Tego rodzaju myślenie, odarte z racjonalnych podstaw, sprowadza geopolitykę do konfliktu dobra (Rosja) i zła (Zachód), co ułatwia Kremlowi mobilizację społeczeństwa wokół wojennych haseł.

Teorie Dugina, choć atrakcyjne dla niektórych środowisk skrajnie prawicowych na Zachodzie, są głęboko wadliwe i sprzeczne z rzeczywistością. Po pierwsze, jego twierdzenie o “upadku liberalizmu” ignoruje fakt, że to właśnie państwa liberalne, dzięki swobodnemu przepływowi idei, technologii i kapitału, osiągnęły najwyższy poziom rozwoju gospodarczego i społecznego. To nie liberalizm, lecz autorytaryzm, który Dugin wychwala, prowadzi do stagnacji gospodarczej, ograniczania wolności obywatelskich i izolacji na arenie międzynarodowej.

Po drugie, jego idea “historycznego prawa Rosji” do Eurazji opiera się na imperialistycznym podejściu, które ignoruje suwerenność narodów zamieszkujących ten obszar. Państwa takie jak Ukraina, Gruzja czy kraje bałtyckie mają własne historie, kultury i prawo do samostanowienia, które Dugin celowo pomija w swojej narracji. Tego rodzaju retoryka przypomina XIX-wieczny kolonializm, który w dzisiejszym świecie jest nie do zaakceptowania.

Wreszcie, głęboko niebezpieczny jest mesjanizm obecny w myśli Dugina, który przedstawia Rosję jako zbawcę ludzkości. Takie podejście usprawiedliwia wojnę jako środek do realizacji rzekomego “wyższego celu”, co stawia Rosję w roli państwa permanentnie konfliktowego. W rzeczywistości jest to retoryka maskująca agresję i naruszanie międzynarodowego porządku prawnego.

Dugin, choć prezentuje się jako filozof i teoretyk, w istocie jest ideologicznym narzędziem uzasadniającym politykę Kremla. Jego idee nie tylko stoją w sprzeczności z wartościami współczesnego świata, ale też przyczyniają się do eskalacji konfliktów i destabilizacji. Obalając jego teorie, warto pamiętać, że za pozornie głębokimi koncepcjami kryje się propaganda, która ma legitymizować przemoc i ekspansję. Właśnie dlatego należy podchodzić do jego prac z krytycznym dystansem, rozumiejąc ich nie tylko intelektualną pustkę, ale i potencjalne zagrożenie dla globalnego pokoju.