SCAM FRIDAY – nie daj się nabrać !

Black Friday, coroczne święto zakupowego szaleństwa, przyciąga miliony konsumentów do sklepów i na strony internetowe. W Polsce, podobnie jak na całym świecie, dzień ten obfituje w promocje, które mają zachęcić klientów do zakupu produktów po rzekomo obniżonych cenach. Jednak, pomimo istniejących regulacji prawnych chroniących konsumentów, wiele osób wciąż pada ofiarą różnorodnych oszustw. Na dzień 29 listopada 2024 roku problem ten pozostaje aktualny, a sprzedawcy i nieuczciwi przedsiębiorcy stosują coraz bardziej wyrafinowane metody manipulacji.

Jednym z najczęściej spotykanych oszustw jest sztuczne zawyżanie cen przed Black Friday, by następnie obniżyć je do pierwotnego poziomu i prezentować jako atrakcyjną promocję. Takie praktyki, znane jako “fałszywe rabaty”, są formalnie zakazane przez prawo, w tym przez unijne regulacje wprowadzone w maju 2022 roku, które wymagają podawania najniższej ceny produktu z ostatnich 30 dni. Jednak, jak pokazują liczne raporty organizacji konsumenckich, przepisy te często są obchodzone. Niektórzy sprzedawcy wykorzystują luki w systemach monitorujących lub stosują mało przejrzyste metody wyliczania promocji, co utrudnia konsumentom rozpoznanie prawdziwej wartości oferty.

Kolejnym problemem jest sprzedaż produktów o jakości niezgodnej z opisem lub oferowanie tzw. „okazji dnia”, które w rzeczywistości nie istnieją. W przypadku zakupów online klienci często otrzymują towary znacznie różniące się od przedstawionych na zdjęciach lub opisywanych w ofertach. W skrajnych przypadkach nieuczciwe sklepy internetowe całkowicie znikają po zakończeniu promocji, pozostawiając klientów bez zamówionych produktów i możliwości odzyskania pieniędzy.

Niebezpieczeństwo stanowią również phishingowe ataki na konsumentów. Fałszywe strony internetowe łudząco przypominające popularne sklepy przyciągają klientów niezwykle atrakcyjnymi rabatami, które wymagają natychmiastowego podania danych karty płatniczej. W rezultacie oszuści uzyskują dostęp do kont bankowych, pozostawiając poszkodowanych z pustymi rachunkami. Co więcej, niektóre oferty promocyjne rozsyłane są za pośrednictwem SMS-ów lub e-maili zawierających linki do zainfekowanych stron, co może prowadzić do kradzieży danych osobowych.

Nieuczciwe praktyki handlowe można zaobserwować również w kontekście tzw. „przymusowych zakupów pakietowych”. Klienci są zmuszani do zakupu dodatkowych produktów lub usług, aby skorzystać z rzekomo promocyjnej ceny. Takie działania są trudne do zakwestionowania, ponieważ przedsiębiorcy potrafią je umiejętnie zakamuflować jako korzystne oferty.

Pomimo obowiązujących w Polsce regulacji prawnych, w tym ustawy o prawach konsumenta i przepisów Unii Europejskiej, praktyczne egzekwowanie tych zasad jest wyzwaniem. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) regularnie monitoruje rynek i nakłada kary na przedsiębiorców łamiących przepisy, jednak procesy te często są czasochłonne, a działania prewencyjne nie zawsze przynoszą oczekiwane rezultaty.

W tej sytuacji kluczową rolę odgrywa edukacja konsumencka i zdrowy rozsądek. Konsumenci powinni dokładnie sprawdzać oferty, porównywać ceny w różnych sklepach i korzystać z niezależnych narzędzi do monitorowania cen. Warto również zwracać uwagę na opinie o sprzedawcach i unikać podejrzanie tanich ofert, które mogą kryć za sobą oszustwa.

Black Friday, choć pełen atrakcyjnych okazji, pozostaje czasem, w którym należy zachować szczególną ostrożność. Regulacje prawne są istotnym elementem ochrony konsumentów, ale dopiero ich świadome stosowanie przez wszystkich uczestników rynku może zapewnić prawdziwe bezpieczeństwo zakupów. Do tego czasu każdy klient musi być nie tylko łowcą okazji, ale również strażnikiem własnych interesów.

W 2023 roku CERT Polska odnotował przypadki fałszywych sklepów internetowych podszywających się pod znane marki odzieżowe, takie jak Wojas, Cropp i Mohito. Oszuści tworzyli strony internetowe łudząco podobne do oficjalnych witryn tych firm, oferując produkty po niezwykle atrakcyjnych cenach. Klienci, skuszeni okazjami, dokonywali płatności, jednak zamówione towary nigdy do nich nie docierały. W rezultacie poszkodowani tracili nie tylko pieniądze przeznaczone na zakupy, ale także narażali swoje dane osobowe na niebezpieczeństwo.

Black Friday jest jak email od wdowy po amerykanskim majorze, która chce Ci wyslać 11 milionów $. Uważajcie na siebie!