Pięć lat po Brexicie – koszty opuszczenia UE i możliwe skutki Polexitu

Wielka Brytania obchodzi pięć lat od formalnego opuszczenia Unii Europejskiej. Brexit, będący jednym z najbardziej kontrowersyjnych wydarzeń w najnowszej historii politycznej tego kraju, przyniósł obietnice nowej ery suwerenności, lepszego zarządzania migracją oraz ogromnych oszczędności. Jednak rzeczywistość gospodarcza i społeczna po Brexicie zdaje się znacznie odbiegać od wyobrażeń, które towarzyszyły kampanii referendalnej.

Od wyjścia z UE brytyjska gospodarka mierzy się z licznymi trudnościami. Najnowsze dane szacują, że Brexit kosztuje gospodarkę około 100 miliardów funtów rocznie w utraconej produkcji, a handel Wielkiej Brytanii z Europą zmniejszył się o 15% w długoterminowych prognozach. Według ekspertów, takich jak David Henig, Wielka Brytania nadal ponosi koszty nowo wprowadzonych barier handlowych, które znacznie utrudniły wymianę dóbr z sąsiadami z UE. Trudności te szczególnie dotknęły małe firmy, które nie mają wystarczających zasobów, aby dostosować się do nowych regulacji eksportowych.

Sektory takie jak rolnictwo, rybołówstwo i produkcja spożywcza zostały szczególnie dotknięte przez wyjście z UE. Przykładowo, eksport żywności do krajów unijnych zmniejszył się średnio o 16%, co przekłada się na roczne straty rzędu 2,8 miliarda funtów. Brytyjscy farmerzy już nie korzystają z hojnych subsydiów w ramach wspólnej polityki rolnej UE, co zmusiło ich do cięcia produkcji i zmniejszenia działalności. W rybołówstwie, które miało być jedną z największych korzyści Brexitu, eksport owoców morza spadł o 25% w ciągu czterech lat.

Kolejnym punktem zapalnym pozostaje kwestia migracji. Chociaż kampania Brexitu obiecywała ograniczenie migracji, rzeczywistość okazała się zgoła inna. Po wprowadzeniu nowych zasad w 2021 roku, migracja netto osiągnęła rekordowe poziomy, głównie dzięki napływowi imigrantów spoza Europy. Co więcej, migracja netto z krajów UE stała się ujemna, co oznacza, że więcej obywateli UE wyjeżdża z Wielkiej Brytanii, niż do niej przyjeżdża. Spowodowało to niedobory pracowników w kluczowych sektorach, takich jak rolnictwo, opieka zdrowotna czy transport.

Sondaże społeczne wskazują, że Brytyjczycy coraz bardziej krytycznie oceniają skutki Brexitu – prawie 60% badanych uważa, że proces ten zakończył się porażką. Nawet wśród ekonomistów popierających Brexit, jak Julian Jessop, pojawiają się głosy, że negatywne skutki gospodarcze były większe, niż przewidywano. Ostatecznie Brexit stał się “aktem gospodarczego samookaleczenia”, jak określił go Bloomberg Economics, wskazując, że brytyjski PKB jest dziś o 4% niższy, niż byłby bez wyjścia z UE.

Możliwe skutki Polexitu – lekcja z brytyjskiego doświadczenia

W Polsce, w kontekście wzmożonej aktywności prorosyjskich środowisk i narastających napięć politycznych, coraz częściej pojawiają się głosy popierające potencjalne opuszczenie Unii Europejskiej, określane jako Polexit. Chociaż taka idea wydaje się obecnie marginalna, warto rozważyć, jakie skutki mogłoby mieć takie posunięcie, ucząc się na przykładzie Wielkiej Brytanii.

Wyjście Polski z UE mogłoby przynieść katastrofalne skutki gospodarcze. Polska, jako beneficjent netto unijnego budżetu, straciłaby miliardy euro w funduszach strukturalnych i rozwojowych, które przyczyniły się do modernizacji infrastruktury, rolnictwa i przemysłu. Zmniejszony dostęp do rynków unijnych oznaczałby spadek eksportu, szczególnie w sektorach takich jak przemysł motoryzacyjny, rolnictwo czy technologie. Wprowadzenie barier celnych i administracyjnych mogłoby także wpłynąć na ceny dóbr konsumpcyjnych i inflację.

Na poziomie społecznym Polexit oznaczałby ograniczenie swobodnego przemieszczania się Polaków po Europie, co szczególnie uderzyłoby w młode pokolenia korzystające z programów takich jak Erasmus czy możliwości pracy w krajach UE. Straty w obszarze edukacji, badań naukowych i wymiany kulturowej byłyby trudne do odrobienia.

Kontekst geopolityczny również budzi poważne obawy. Wyjście Polski z UE mogłoby osłabić jej pozycję na arenie międzynarodowej i zwiększyć wpływy Rosji w regionie, co stanowiłoby zagrożenie dla stabilności politycznej i bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej.

Historia Brexitu pokazuje, że opuszczenie Unii Europejskiej niesie ze sobą koszty, które znacznie przewyższają potencjalne korzyści. Polska, będąc integralną częścią unijnej wspólnoty, powinna unikać decyzji, które mogłyby pogłębić podziały społeczne i gospodarcze oraz zagrozić jej suwerenności w rzeczywistym tego słowa znaczeniu.